سخنان شنیدنی مدیر عامل شرکت کشت و صنعت روژین تاک در نشست یک تجربه:
کد بانو ها و خانم های خانه کارشناسان کیفیت و تضمین کننده فروش ما هستند
تازه ها
امروزه هوش‌مصنوعی (AI) به‌عنوان یکی از دستاورد‌های مهم فناوری، نقشی روزافزون در تغییر و تحولات اقتصادی و اجتماعی ایفا می‌کند. سرعت پیشرفت‌های هوش‌مصنوعی و یادگیری ماشین در دودهه گذشته به حدی بوده که به باور بسیاری از متخصصان، این تکنولوژی قادر است آینده بازار کار را به صورت جدی تحت‌تاثیر قرار دهد. اگرچه برخی پیش‌بینی‌ها از بهبود بهره وری، کاهش هزینه‌ها و ایجاد مشاغل جدید حکایت دارند، اما نگرانی‌هایی نیز در مورد حذف شغل‌های قدیمی و افزایش نابرابری‌های اقتصادی وجود دارد. در این یادداشت به بررسی تاثیرات هوش‌مصنوعی بر بازار کار و چالش‌های آن پرداخته خواهد شد.
بازار کار بعد از ظهور کامل هوش‌مصنوعی
یکی از دغدغه‌های بزرگ در عصر هوش‌مصنوعی، خطر حذف برخی از مشاغل و بیکاری گسترده در صنایع مختلف است. این روند به‌ویژه برای مشاغلی که مبتنی بر وظایف تکراری و پیش‌بینی پذیر هستند، ملموس‌تر خواهد بود. با توجه به پیشرفت‌های هوش‌مصنوعی، بسیاری از مشاغل که به کار انسانی برای انجام وظایف مشخص و از پیش تعیین شده نیاز دارند، با هوش‌مصنوعی جایگزین خواهند شد. یکی از حوزه‌هایی که بیشترین تاثیر را از هوش‌مصنوعی خواهد گرفت، صنعت است. برای مثال، در بخش تولید، روبات‌های صنعتی قادرند جایگزین کارگران خط تولید شوند. این روبات‌ها نه‌تن‌ها سرعت و دقت را افزایش می‌دهند، بلکه هزینه‌های نیروی انسانی را کاهش می‌دهند. به طور خاص، در صنایع خودرو، روبات‌ها برای نصب قطعات، جوشکاری و حتی تست کیفیت محصولات به کار می‌روند.
در بخش خدمات نیز بسیاری از شغل‌ها در معرض خطر قرار دارند. به‌عنوان مثال، مشاغلی مانند صندوقداران و کارمندان بخش ارتباط با مشتری که وظایفشان محدود به پردازش پرداخت‌ها یا پاسخ به درخواست‌های ساده مشتریان است، می‌توانند توسط روبات‌ها و سیستم‌های هوشمند جایگزین شوند. برخی از شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ در حال استفاده از روبات‌های گفتگو (chatbots) برای پاسخگویی به سوالات مشتریان هستند که نشان دهنده این تغییرات است.
همچنین با پیشرفت‌های چشمگیر در تولید خودرو‌های خودران، مشاغلی که به رانندگی وابسته هستند، مانند رانندگان تاکسی، کامیون‌ها و اتوبوس ها، با تهدیدی بزرگ برای از دست دادن شغل مواجه خواهند شد. خودرو‌های خودران به دلیل افزایش دقت و کاهش خطای انسانی، قادر خواهند بود سفر‌های بین شهری و شهری را با هزینه و زمان کمتر انجام دهند. در این راستا، حتی رانندگان حمل ونقل کالا و کامیون‌ها که به‌طور سنتی بخش عمده‌ای از تجارت جهانی را تسهیل می‌کنند، می‌توانند به‌تدریج جای خود را به سیستم‌های خودکار دهند.
اختراع پزشک ایرانی؟! بدون درد صاحب مو شوید!
گروه دیگری از مشاغل که تحت‌تاثیر توسعه هوش‌مصنوعی قرار خواهند گرفت، مشاغلی هستند که به پردازش و ثبت اطلاعات یا انجام محاسبات پیچیده می‌پردازند؛ مانند کارمندان دفتری، کارمندان بیمه و کارمندان حسابداری. نرم افزار‌های پیشرفته حسابداری و سیستم‌های مالی خودکار قادرند به صورت لحظه‌ای گزارش‌های مالی را تهیه کنند، درخواست‌های بیمه را پردازش کنند و امور دفتری را با سرعت بسیار بالاتر از انسان‌ها انجام دهند. این تحولات موجب خواهد شد که بسیاری از این مشاغل به‌تدریج از بین بروند یا نقش انسانی آن‌ها کاهش یابد.
هوش‌مصنوعی در عین حال که برخی مشاغل را از بین خواهد برد، شغل‌های جدیدی نیز به وجود خواهد آورد. این شغل‌ها غالبا در زمینه‌های فناوری‌های پیشرفته و نیاز به مهارت‌های تخصصی خواهند بود که به نوعی با مدیریت، طراحی و توسعه سیستم‌های هوش‌مصنوعی مرتبطند. به‌طور کلی، ظهور هوش‌مصنوعی نه‌تن‌ها فرصت‌هایی برای اشتغال در صنایع نوین فراهم خواهد کرد، بلکه به ایجاد مشاغل با مهارت‌های تخصصی و بین رشته‌ای خواهد انجامید.
یکی از مشاغل مهمی که به طور مستقیم از گسترش هوش‌مصنوعی به وجود خواهد آمد، متخصصان هوش‌مصنوعی و مهندسان یادگیری ماشین هستند. این افراد وظیفه دارند مدل‌های هوش‌مصنوعی را طراحی، داده‌ها را پردازش و به طور مداوم سیستم‌ها را بهینه سازی کنند. این شغل‌ها به مهارت‌های ریاضی، برنامه نویسی و آشنایی با مفاهیم پیشرفته علوم داده نیاز دارند. بازار تقاضا برای این متخصصان در حال حاضر و در آینده‌ای نزدیک، به‌شدت در حال رشد است.
با پیشرفت هوش‌مصنوعی و کاربرد‌های آن در حوزه‌هایی همچون پزشکی، قضاوت و رانندگی، نیاز به طراحان اخلاقی هوش‌مصنوعی و مشاوران حقوقی بیش از پیش احساس خواهد شد. این متخصصان باید بر توسعه سیستم‌های هوش‌مصنوعی نظارت کنند تا از هرگونه تبعیض، نقض حریم خصوصی یا تصمیم‌گیری نادرست جلوگیری شود. به عنوان مثال، در کاربرد‌های پزشکی، ممکن است سیستم‌های هوش‌مصنوعی تشخیص‌هایی ارائه دهند که نادرست باشند، بنابراین یک تیم اخلاقی هوش‌مصنوعی مسوول بررسی این مسائل خواهد بود.
یکی دیگر از مشاغل نوظهور، مدیران روبات‌ها و مدیران سیستم‌های هوش‌مصنوعی خواهند بود. با اتوماسیون گسترده در کارخانه‌ها و صنایع، این مدیران، مسوول نظارت بر کارکرد روبات‌ها و اطمینان از هماهنگی میان انسان‌ها و ماشین‌ها خواهند بود. این شغل‌ها به طور خاص نیازمند مهارت‌های مدیریتی، فنی و شناخت دقیق از نحوه تعامل بین انسان و ماشین هستند.
همچنین بسیاری از کسب‌وکار‌ها به دنبال استفاده از هوش‌مصنوعی برای بهبود کارآیی و بهره وری خود هستند. این امر موجب نیاز به مشاوران هوش‌مصنوعی و مشاوران فناوری اطلاعات می‌شود که بتوانند به شرکت‌ها در پیاده‌سازی صحیح این فناوری‌ها کمک کنند. این مشاوران باید توانایی شناسایی نیاز‌های تجاری، طراحی راه حل‌های مبتنی بر هوش‌مصنوعی و پیاده‌سازی آن‌ها در فرآیند‌های کسب‌وکار را داشته باشند.
در حالی که هوش‌مصنوعی می‌تواند به بهبود بهره وری و کاهش هزینه‌ها منجر شود، چالش‌های اجتماعی و اقتصادی قابل‌توجهی نیز به دنبال خواهد داشت. یکی از این چالش ها، افزایش بیکاری است که به دلیل حذف شغل‌ها و اتوماسیون ایجاد خواهد شد. بسیاری از کارگران که در مشاغل قدیمی مشغول به کار هستند، قادر به انطباق با مشاغل جدید و نیازمندی‌های تخصصی بازار کار نخواهند بود. این امر می‌تواند به نابرابری درآمدی و اختلالات اجتماعی منجر شود. همچنین، آموزش و پرورش باید تغییرات عمده‌ای را برای انطباق با نیاز‌های جدید بازار کار ایجاد کند. سیستم‌های آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شوند که افراد را برای شغل‌های آینده آماده کنند و مهارت‌هایی مانند تحلیل داده ها، یادگیری ماشین و تفکر انتقادی را آموزش دهند.
با توجه به موارد ذکرشده، هوش‌مصنوعی بدون شک تغییرات عظیمی در بازار کار ایجاد خواهد کرد. این تغییرات شامل حذف برخی شغل ها، تحول در مشاغل دیگر و ظهور مشاغل جدید و پیچیده خواهد بود. با این حال، این تحولات نیازمند آماده سازی و انطباق افراد و جوامع است. برای بهره برداری کامل از پتانسیل هوش‌مصنوعی، جوامع باید به بازسازی سیستم‌های آموزشی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و مدیریت چالش‌های اجتماعی و اقتصادی بپردازند و از این تحولات، به نفع جامعه استفاده کنند.
* دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
ارسال نظرات